Bilardo

Bilardo bir spor çeşididir. Son yıllarda spor dalları içinde önemli bir yer kaplamaya başlamıştır. Bilardo oynamak için gereken aletler; bilardo masası, isteka (bilardo sopası), bilardo topları, tebeşir (istekanın topa daha ölçülü vurmasını ve gereksiz yere kaymamasını sağlar, özellikle falsolu vuruşlarda çok işe yarar), köprü (zor uzanılan toplara yetişmeyi sağlar) gerekir.

Bilardoda açı hesaplamak ve hızı ayarlamak iki temel kuraldır. Bilardo kapalı bir alanda oynanır. Bilardo en başta cepli (delikli) bilardo ve cepsiz (deliksiz) bilardo olarak iki temel gruba ayrılır. Cepli bilardoya örnek olarak bilinen 8-Top (Amerikan) bilardosu ve Snooker vardır. Cepsiz bilardoysa 3-Top (3-Bant) bilardo olarak bilinir. Tabi bunların bugüne kadar ulaşamayan çeşitleri de vardır.

Amerikan Bilardosu (8-Top)
Amerikan bilardosu bilardonun bugüne kadar gelebilen ilk cepli bilardo çeşitidir. Amerikan bilardosu adındanda anlaşılacağı gibi Amerikanların keşfettiği bilardo çeşitidir. Amerikan bilardosunda düz olarak adlandırılan 1-7 arasında numaralanmış yeditane top, çizgili (pijamalı) olarak adlandırılan 9-15 arasında numaralanmış top, 8 numaralı siyah bir top bir de vuruş yapılan beyaz top vardır. Yani tam olarak 16 tane top vardır. Oyun 2 kişi yada 2 takım olarak oynanabilir. Oyunun amacı iki gruptan birini tamamlıyıp siyah topu sokmaktır. Fauller beyaz topu sokmak, herhangi bir topun masadan dışarı çıkması, yanlış gruptaki topun deliğe sokulması, beyaz topun ilk önce diğer gruptan topa yada siyah topa değmesi yada hiçbir topa değmeden gitmesi, oyuncunun isteka haricinde herhangi bi organıyla veya bir aletle herhangi bir topa dokunması, istekanın beyaz topa iki kere değmesi yada beyaz top haricinde bir topa değmesi halinde uygulanır. Beyaz topun deliğe girmediği yada masadan çıktığı durumlarda rakip oyuncu beyaz topu istediği yere koyarak oyuna devam eder, eğer bu iki tip durumla karşılaşılmadıysa fakat faul olduysa ozaman rakip oyuncu çift vuruş hakkına sahiptir. Bir de oyunun kaybedilmesini sağlayan fauller vardır, bunlar siyah topun daha siyah topa sıra gelmeden sokulması, sıra siyah toptayken beyaz topun deliğe sokulması yada siyah veya beyaz topun masadan dışarı çıkmasıdır. Amerikan bilardosu Türkiye'de en çok tercih edilen cepli bilardo çeşitidir. Amerikan bilardo masasının boyu 1.8 metreye yakın eni de bir metre civarlarındadır.

Snooker
Cepli bilardoya diğer bir örnek Snookerdır. İki kişi yada iki takımla oynanır. Snookerı İngilizler savaşa giderken can sıkntısından keşfetmişlerdir. Diğer bilardo çeşitlerinden canları sıkıldığı için keşfetme gereği duymuşlardır. İngilizler ilk keşfettiğinde renkli toplar yoktu. Renkli toplar sonradan keşfedildi bunlar sarı top (2puan), yeşil top (3puan), kahverengi top(4puan), mavi top(5puan), pembe top(6puan) ve son olarak da siyah top(7puan) olarak sıralanır. Bunların yanında 15 tane kırmızı top(1puan) olarak sayılır ama kırmızı toplar en baştan beri vardır. Bir de yine bitane beyaz top vardır. Yani toplam olarak 22 top vardır. Kuralları bir kırmızı top sokmak sonrada bir renkli top sokmak ardından yine bir kırmızı top sokmak gibi bir döngüye sahiptir. Faul olsada olmasada deliğe giren kırmızı top asla ve asla çıkartılmaz ama renkli toplar çıkartılır taki kırmızı toplar bitinceye kadar. Kalan renkli toplar kıdem sırasına göre küçükten büyüğe doğru(sarı-yeşil-kahverengi-mavi-pembe-siyah)sokulur. Fauller sıra kırmızı toptayken beyaz topun deliğe girmesi(4puan), sıra kırmızı toptayken renkli bi topun sokulması(sarı, yeşil, kahverengi için 4puan mavi için 5puan, pembe için 6puan, siyah için 7puan)karşı tarafa geçirilir, sıra renkli bir toptayken vurulan ilk renkli top yerine herhangi başka bir topun sokulması(kırmızı, sarı, yeşil, kahverengi için 4puan,mavi için 5puan, pembe için 6puan, siyah için 7 puan) sokulan yada ilk vurulan topun sayısı toplanmaz hangisinin puanı daha fazlaysa ona göre rakibe puan geçer, herhangi bir topun masayı yapılan vuruş sonrası terketmesi yada herhangi bir topa isteka harici herhangi birşeyle değilmesi ya da beyaz topa iki kere vurulması halinde 7 puan karşı tarafa geçirilir.

Hesaplandığında bu oyunda en fazla 147 sayı yapılabilir (fauller sayılmazsa). Snookerın devleri(lokomotifleri) olarak bilinen oyuncular Ronnie O'Sullivan (Dünyanın en iyi snookercısı), Paul Hunter kanser olmasına rağmen kemoterapi gördüğü hafta maça çıkmıştırki yenilmesine rağmen çok güzel oynamıştır), Ding Junhui(Çin'de 17 yaşında katıldığı turnavalardaki büyük başarılarıyla tanınan ve ilk katıldığı Grand Slam'de birinci olan daha yenilerde 18'ini dolduran çok iyi bir Snookercı). Snooker masasının boyutları geniş (normalbir bilardo masasının birbuçuk katı) olduğu için ve Türkiye'de kuralları pek bilinmediği için Türkiye'de çok tercih edilen bi bilardo çeşiti değildir. Yabancı turistleri (özellikle de İngiliz turistleri) ağırlayan oteller snookerı tercih eder. Snooker masasının boyu yaklaşık olarak 3metre eniyse 1.6 metreye denk gelir. Dünya'nın en fazla tercih edilen bilardo oyunudur.

3-Top(Karambol) ve 3 Bant Bilardosu
Cepsiz bilardoya en iyi örnekse 3-Top (Karambol) ve 3-Banttır. Prensip olarak bu iki oyun arasında çok az fark vardır.Bu iki oyunda aynı masada ve aynı toplarla oynanır. 3-Topta ve 3-Bantta bir bitiş sayısı seçilir örnek olarak(20) ve bu sayıya ilk ulaşan kazanır. Bu iki oyunda da bir beyaz top, bir sarı top ve bir de kırmızı top vardır. İki kişi yada iki takım olarak oynanır. Kural olarak rakiplerden biri beyaz topa diğeri ise sarı topa vurur bu iki oyunda da kırmızı topa vurulmaz. 3-Topta sayı yapmak için vuruş yapılan topun diğer iki topa değmesi lazımdır. 3-Bantta ise sayı yapmak için vuruş topunu 3bant gezdirip diğer iki topa vurmasıdır. Sayı yapan kişi tekrar vurur. Faullerde karşı tarafa sayı geçmez. Herhangi bir topun sekmesi ve masayı terketmesi halinde faul olur. 3-Top 3-Banta göre daha kolay sayı yapılan bir oyundur. Türkiye'nin gururu Avrupa Şampiyonu Semih Saygıner Türkiye'de bilardonun özelliklede 3-Bant ve karambol bilardonun öncüsü olarak görülür.