Senato

Senato, bazı ülkelerde yasama organının bir parçası olarak görev yapan kurumdur. Senatolar genellikle çift meclisli ülkelerde bulunur ve daha yüksek düzeyde olan meclise verilen isimdir.

Dünya tarihindeki ilk senato Roma İmparatorluğu tarafından M.Ö. 8. yüzyılda kuruldu ve M.S. 6. yüzyıla kadar devam etti. Ayrıca Bizans İmparatorluğu da Doğu Roma İmparatorluğu olarak M.S. 4. yüzyıldan başlayarak 13. yüzyılda 4. Haçlı Seferinin Konstantinopolis'i (İstanbul) işgal etmesine kadar senato kurumunu devam ettirdi.

Günümüzde Amerika Birleşik Devletleri ve Avustralya başta olmak üzere birçok ülkede senatolar yasama kurumunun bir parçası olarak görev yapmaktadırlar.

Türkiye'de 1961-1980 yılları arasında çift meclisli sistem yürürlükteydi ve TBMM, Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosu olmak üzere iki meclisten oluşuyordu. 1961 anayasasında göre Cumhuriyet Senatosu üç çeşit üyeden oluşuyordu. 150 adet olan birinci grup üyeler halk tarafından seçiliyordu. 15 adet olan ikinci grup üyeler ise Cumhurbaşkanınca seçiliyordu. İlk iki grup üyelerin görev süresi altı yıldı. Üçüncü grup üyeleri ise ömür boyu görev yapıyorlardı. Bunlara “tabiî üyeler” deniliyordu. Bunlar da kendi içinde iki gruba ayrılıyorlardı. Bunlardan birincisi Millî Birlik Komitesi başkan ve üyeleriydi. İkincisi ise eski Cumhurbaşkanlarıydı.

Cumhuriyet Senatosuna aday olabilmek için 40 yaşını doldurmuş olmak ve yüksek öğrenim yapmış olmak gerekiyordu. Tabii üyeler dışındaki üyelerinin görev süresi ise 6 yıldı. Ancak seçimler 2 yılda bir yapılıyordu ve her seçimde üyelerinin sadece üçte biri yenileniyordu. Hükümet, Cumhuriyet Senatosuna karşı değil, Millet Meclisine karşı sorumluydu. Güven oylaması sadece Millet Meclisinde yapılıyordu. Cumhuriyet Senatosunun güvensizlik oyuyla hükümeti düşürme yetkisi yoktu.

1980 yılından sonra tekrar tek meclisli sisteme geri dönüldü ve senato kurumu 19 yıllık bir çalışma süresinden sonra Türkiye'de yürürlükten kalktı.