Kas

Kasılarak vücudun hareketini sağlayan organlara kas (adele) adı verilir.



Kaslar kas kirişi denilen çok sağlam, ipe benzer şeritlerle iskelete bağlıdırlar. Hareket eden kas kasılır ve daha kalınlaşır. Bir kas etkin olarak kendi kendini gevşetemez. Ancak karşı yönde çalışan bir başka kas tarafından önceki haline geri döner.

Kasların iş görebilmeleri için enerjiye gereksinimleri vardır. Kaslarda kimyasal enerji, iş sırasında harcanan mekanik enerji haline dönüştürülür. Kimyasal enerji solunum sürecinden sağlanır. Bu süreçte besin ürünleri oksijenle yakılır, karbondioksit, su ve enerji oluşur.

Kas dokusu hücrelerden, kas hücreleri de uzun dar telciklerden oluşur, fakat bu hücreler görünüşleri bakımından değişiktir, istemli, istemsiz ve birde istemsiz sayılabilecek kalp kası olarak 3’e ayrılabilir.

İstemli kasların kas telcikleri enine kesen çizgiler halindedirler ve bu görünüşünden dolayı çizgili kas da denilebilir. Her istemli kasın bir çok çekirdeği vardır. Sebebi ise, her bir kas telciğinin kendine özgü bir çok hücreden ve sinirlerden oluşmasıdır. Merkez sinir sistemindeki bir sinir hücresinin akson denilen bir kolu bu kas telciğine bağlıdır. Bu akım telciğin kasılmasına neden olur. İstemli kasların bir de kas iği denilen özel duyu organları vardır. Bir kas kasıldığı zaman iğler, sinirler yoluyla beyne haber gönderir, kasılmanın derecesiyle ilgili bilgi verirler. Sinir buyrukları kaslara elektrik uyarıları biçiminde taşınır.

İstemsiz kaslar kısa olup, iğ biçimindedirler. Bu kaslarda çizgi yoktur. (çizgisiz kas da denilir) İstemsiz kaslar genellikle mide ve diğer iç organlarda bulunduğundan iç organsal kaslar da denilebilir. İskelete bağlı değillerdir.

Kalp kasının telcikleri daha kısa hücrelerden oluşan uzun sütunlar biçimindedir. Bu hücre şeritleri birbirine sayısız köprülerle bağlanmıştır. Bu köprüler bütün kas telciklerini bir çeşit ağ şeklinde birbirine bağlar. Kalp kası bir bütün olarak kasılır. Kalp kasında her kalp atışını başlatan elektriksel uyarının doğduğu bölgeye atış hızı düzenleyicisi denir. Bu hız düzenleyicisinden gelen haberler telcikleri birleştiren köprü şebekesiyle kalp kasını dolaşır. Kalp kasının hücreleri istemli kaslarda olduğu gibi çizgilidir.