Buldozer



Buldozer, toprak tesviyesinde kullanılan paletli bir iş makinası. Dozer olarak da bilinir. Ön tarafından düşey doğrultuda aşağı yukarı hareket edebilen güçlü bir uzun kepçe vardır. Buldozer bu kepçenin alt tarafındaki kesici bıçakla toprağı parçalar ve kazıyarak kaldırır. Kaldırılan toprağı kepçesi vasıtasıyla ileri doğru iterek sürükleyebilir. Kepçe hareket halinde yukarı konumda dururken toprak yüzeyini kazımak için bir miktar aşağıya indirilir. Kepçenin hareketi daha önceleri çelik kablolar vasıtasıyla sağlanırdı. Bugün ise yaygın olarak hidrolikle tahrik edilmektedir. Kepçenin, buldozerin hareket yönüne olan konumuna göre dik ve eğik tipleri vardır. Yan dozer denilen, eğik tipte, kepçeye sahip buldozerlerde kazıyıp sürüklenen toprak kepçenin eğik tarafından yana atılarak toprağın ön tarafta yığılması önlenir. Günümüzde kullanılan gelişmiş tiplerde bıçağın buldozerin hareket yönüne göre konumu istenildiği gibi değiştirilip ayarlanabilmektedir. Ağırlıkları 4-40 t arasında değişen buldozerler, güçlü bir (50-700 BG) dizel motorla donandığından yüksek bir itme ve çekme gücüne sahiptir. Yol yapımı veya tarla açma gibi çeşitli toprak tesviye işlemlerinde kullanılır. Silindir ve benzeri diğer iş makinalarının çekilmesi gayesiyle de kullanılabilir. Engebeli arazilerin düzeltilmesi için çok elverişlidir. Toprak üzerindeki engebeleri, kazıyıp kaldırılan toprağı sürükleyip yayarak ve çukur yerleri doldurarak toprak yüzünün kabaca düzeltilmesini sağlar. Buldozerlerle toprağın sürüklenerek taşınması ancak 20-30 m gibi yakın mesafelerde iktisadi olarak yapılabilir.


Günümüzde yol yapımında buldozerlerin daha gelişmiş bir tipi olan grayderler, geniş olarak kullanılmaktadır. Bunlar lastik tekerlekli büyük boy araçlar olup, paletli grayderlerin saatte 10 km hızlarına karşılık, bu araçlar saatte 50 kilometreye varan hızlara çıkabilirler. Bu dev tekerlekli yüksek araçların kepçeleri alt taraflarında bulunur. Saatte 50 tona kadar malzemeyi kaldırarak taşıyıp dağıtabilirler.