Daktilo

Basılan harflerin net ve okunaklı olmasını sağlayan etmenler arasında en önemlileri, baskı yüzeyini kaplayan mürekkebin ince ve düzgün olması, baskı yüzeyinin kağıt üstünde düzgün ve sabit bir baskı vermesi ve kağıdın altında esnek bir tabakanın bulunmasıdır.

Bu amaçla kullanılan ipek ya da naylan, ne kadar ince örgülü olursa, baskı yüzeyinin mürekkeplenmesi de o ölçüde düzgün olmaktadır.

Kağıt altında bir taban oluşturan silindirin, çok küçük bir alt basınç uygulayacak ölçüde esneme özelliği vardır. Böylece, mürekkebin şeritten kağıda tam olarak geçmesine yardım eder.

Daktiloda harfler harf çubuklarının ucuna tutturulmuş küçük metal parçalara dökülür. Harf çubukları segman adı verilen uzun ve dar yivli, yarım daire biçiminde bir parçaya sokulmuştur.

Ana ilke, klavye üstündeki tuş kolunun aşağı doğru olan hareketinin, bir dizi bağlantıyla, harf çubuğunun alt ucunun aşağı ve ileri doğru hareketi haline dönüştürülmesidir. Harf çubuğu alt ucunun biraz üstünden yataklanmıştır. Böylece bu hareket harf çubuğunun harfin bulunduğu ucunun hem şeridi kağıda doğru itecek hem de harfi basacak biçimde yukarı ve arkaya doğru oynamasına neden olur.

Harf çubuklarının ucunda çoğunlukla biri ötekinin biraz yukarsına dökülmüş iki karekter bulunur. Alfabedeki harflerin söz konusu olduğu durumlarda, Üstteki karekter büyük harf alttaki karakter ise küçük harftir. Bu döküme verilen biçim ve silindir kıvrımı bır vuruşta bu karakterlerden yanlızca birinin basılmasını sağlar. Harf çubuklarının tümü düşey kızaklar üstüne yataklanmıştır. Çubukların altındaki taşıyıcı parça, kızağın üst tarafında bulunduğu zaman, alt pozisyon karakteri basılır. Kaldırma tuşunu kilitleyen bir sürgü, daktilo yazan kişinin makinesini isteyince üst pozisyon karakterlerini basacak durumda tutmasını sağlar. Harf çubuğu, tuş kolunun etkisiyle yukarı doğru hareket ettiğinde öteki bağlantılar kaydırma ve şerit sarma düzeneklerini harekete geçirir. Şerit makarası şeridi, yeni bir bölümünü kullanıma sokacak biçimde bir parça ileriye doğru iter; aynı anda bir başka mekanizma da şeridi kağıdın önündeki yerine doğru kaldırır.

Kaydırma mekanizması şaryonun yatay hareketini denetler. Bu mekanizma yeni bir satıra geçmek için her sağa çekişte yeniden sarılan sarmal bir yayla sola doğru çekilir.Kaydırma mekanizması bir mandallı çarka benzer. Her karakterden sonra, şaryonun sola doğru bir harflik bir uzaklık ölçüsünde hareket etmesini sağlar. Geri alma mekanizması sözgelimi bir düzeltme yapma gereğiyle geri alma tuşuna basıldığında şaryoyu bir ölçü sağa çeker. Sağ ve sol sınırları, şaryonun üstünde bulunan dişli çubuklara monte edilmiştir, yerleri değiştirilebilir durdurma düzenekleriyle denetlenir. Şaryonun sağ sınıra ulaşmasına birkaç aralık kala, uyarıcı bir zil çalar ve birçok makinede sınıra ulaşıldığında harf tuşları ile aralık tuşunu kilitleyen bir kilitleme aygıtı bulunur.

Şaryonun geri dönüşü gene şaryonun sol tarafından öne doğru uzanan bir kol yardımıyla sağlanır. Bu kolun birinci hareketi silindirin sol tarafından bir dişliyi çalıştıran ve diş biçiminde bir ucu bulunan bir bağlantı hareket geçirir. Bu da silindiri döndürerek, satırların birbirinden istenen aralıkta ayrı olmasını sağlar. Silindir bir dönüşü tamamladığında, hareketli bağlantı, bir durdurucuya takılır ve şaryo kolun çekilmesiyle sağa doğru hareket eder. Şaryo sol sınırdayken kolun çekilmesi silindirin şaryoda bir hareket olmaksızın dönmesini sağlar.Tabülatör şaryonun önceden ayarlanmış noktalarda durmasını sağlar. Şaryonun üstünde her bir satırdaki bir harf konumuna uyan bir dizi değişken durak noktası bulunan bir dişli çubuk yeralır. Bir tabülasyon noktasının oluşturulabilmesi için şaryo, istenen konuma getirilir ve tabülatör tuşşuna basılır.

Tabülatör tuşuna basıldığında kaydırma kastanyolası serbest kalır ve şaryo, kastanyola yayının etkisiyle sola doğru hareket eder. İstenen konuma ulaştığında, durdurma düzeneği makinenin gövdesine tutturulmuş tabülasyon mekanizmasıyla temasa geçer. Bu şaryoyu durdurup, kaydırma kastanyolasını harekete geçirir.